معلم یار – خوشنویسی از روی پول و اسکناس

سفری به دنیای

آیا تا به حال به نوشته‌های زیبای روی اسکناس‌ها دقت کرده‌اید؟ هر اسکناس یک اثر هنری کوچک است که با خط خوش نوشته شده است. در این جلسه، ما می‌خواهیم به دنیای جذاب خوشنویسی از روی اسکناس سفر کنیم و با هم این هنر زیبا را تجربه کنیم.

هر اسکناس خودش یک اثر هنری ماندگار است که با هنر ایرانی و خوشنویسی کشورمان با تکنیک طراحی پول به صورت جهانی تلفیق شده است. در این طرح درس سفری به دنیای اسکناس‌ها داریم و توجه بیشتری به هنر خط و بناهای تاریخی خواهیم داشت.

در ابتدای این جلسه، بهتر است هر فرد با خودش یک اسکناس تمیز همراه داشته باشد تا مثلاً نوشته «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» که به خط استاد امیرخانی است، را تمرین کنیم. یا مثلاً هزارتومانی که متن زیبای «هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق» را با هم بنویسیم. برای دیدن نمونه‌های بیشتر مواردی را در بارکد این قسمت قرار می‌دهیم.

اهداف جلسه:

• آشنایی با انواع خطوط خوشنویسی استفاده شده در اسکناس‌ها
• تمرین نوشتن با قلم و مرکب و ایجاد هماهنگی بین دست و چشم
• تقویت دقت و تمرکز
• افزایش آگاهی از تاریخ و فرهنگ ایران از طریق مطالعه نوشته‌های روی اسکناس
• ایجاد حس لذت و رضایت از خلق یک اثر هنری

مواردی که باید تهیه بفرمایید

• اسکناس‌های مختلف (توجه: لطفا از اسکناس‌های پاره یا آسیب‌دیده استفاده نکنید)
• کاغذ خوشنویسی طرح‌دار یا ساده – یا کاغذ سفیدی که کل پول را طراحی کنید
• خودکار، خودنویس یا قلم نی
• لوپ (برای مطالعه جزئیات نوشته‌ها) یا با گوشی از نوشته ها عکس بگیرین و بزرگ کنین یا از نمونه هایی که برایتان ق
• خط کش، مداد رنگی و پاک‌کن (برای رسم کادر و خطوط کمکی)

شرح فعالیت:

انتخاب اسکناس: هر هنرجو یک اسکناس را انتخاب کرده و آن را با دقت بررسی می‌کند. به نوشته‌ها، خطوط و تزئینات روی اسکناس توجه کنید.

آماده‌سازی کاغذ: یک کاغذ خوشنویسی را آماده کرده و با مداد کادری به اندازه اسکناس رسم کنید.

مطالعه و تحلیل: با استفاده از لوپ، نوشته‌های روی اسکناس را با دقت مطالعه کنید. به نوع خط، اندازه حروف، فاصله بین حروف و کلمات، و جهت حرکت قلم توجه کنید.

تمرین نوشتن: با استفاده از قلم و مرکب، سعی کنید نوشته‌های روی اسکناس را کپی کنید. در ابتدا می‌توانید خطوط کمکی را رسم کنید تا به شما کمک کند.

تکرار و تمرین: این تمرین را چندین بار تکرار کنید تا به مهارت بیشتری دست پیدا کنید.

ارزیابی: در پایان، آثار خود را با هم مقایسه کرده و به نقاط قوت و ضعف کار خود پی ببرید.

چرا خوشنویسی از روی اسکناس مهم است؟

ارتباط با تاریخ و فرهنگ: اسکناس‌ها حامل تاریخ و فرهنگ یک ملت هستند. با تمرین خوشنویسی از روی اسکناس، به تاریخ و فرهنگ خود نزدیک‌تر می‌شویم.

تقویت مهارت‌های هنری: این تمرین به تقویت مهارت‌های مشاهده، تحلیل و تقلید کمک می‌کند.

افزایش دقت و تمرکز: برای نوشتن دقیق و زیبا، باید دقت و تمرکز بالایی داشته باشیم.

ایجاد حس رضایت: خلق یک اثر هنری زیبا، حس رضایت و اعتماد به نفس را در ما ایجاد می‌کند.

نکته: این تمرین برای همه سنین و سطوح مهارتی مناسب است. حتی اگر قبلاً تجربه خوشنویسی نداشته‌اید، می‌توانید با این تمرین شروع کنید.

توصیه‌ها:

• برای شروع، از اسکناس‌هایی با نوشته‌های ساده‌تر استفاده کنید.
• به جای کپی کامل اسکناس، می‌توانید بخشی از آن که خوشنویسی یا نقاشی دارد را انتخاب کرده و روی آن تمرکز کنید.
• از این تمرین برای ایجاد آثار هنری شخصی خود استفاده کنید.

توجه به تصاویر و خوشنویسی روی اسکناس‌های دوران مختلف:

• روی اسکناس‌ها تصاویر خاص و مناسبت‌های ملی و همچنین آثار شاخص تاریخی و معماری ایران دیده می‌شود. به‌طور مثال:
• روی 20تومانی‌های قدیمی تصویر مسجد جامع یزد دیده می‌شود.
• روی اسکناس 50 تومانی قدیم و 5هزارتومانی جدید، سردر دانشگاه تهران و یک خوشنویسی شکسته‌نستعلیق و لاتین از شعر «توانا بود هر که دانا بود» به خط استاد جلیل رسولی هست.
• اسکناس 10هزارتومانی با نمایی از آرامگاه سعدی و شعر زیبای «بنی آدم».
• ایران‌چک 100هزار تومانی با تصویر زیبایی از تخت جمشید و نوشته‌ای زیبا به خط نستعلیق نوشته: «آثار تاریخی کشور جزو مفاخر ملت ایران است.».

در انتها باید بگوییم:

خوشنویسی از روی اسکناس، یک فعالیت جذاب و آموزنده است که به ما کمک می‌کند تا با هنر خوشنویسی و فرهنگ خود بیشتر آشنا شویم. با تمرین مداوم، می‌توانیم به مهارت‌های بالایی در این زمینه دست پیدا کنیم.

توجه: لطفا در هنگام انجام این تمرین، از اسکناس‌های پاره یا آسیب‌دیده استفاده نکنید و به محیط زیست احترام بگذارید.

پادکست این طرح درس هم برایتان قرار خواهیم داد.

چند سایت خوب برای مشاهده اسکناس‌ها و توضیحاتی دربارۀ آنها:

• تصاویر مشهور و شخصیت‌های رایج در اسکناس‌های ایران (+)
• اولین اسکناس‌های ایران (+) (+)
• عکس پول ایران (+)
• یک مقاله عالی از ویژگی های تصویرسازی اسکناس ایران (+)
• کدام بناها روی اسکناس‌ها دیده می‌شوند (+)

راهنمای تهیۀ کتاب «بازی کن خوش خط شو»

همۀ این محتواها و کلی محتوای رایگان دیگه به همراه بارکد «فایل صوتی پادکست» و «کاربرگ رایگان کلاس خط» را در کتاب «بازی‌کن خوش‌خط‌شو» برای شما والدین عزیز و معلمان گرامی قرار داده‌ایم. می‌توانید آن را از +لینک فروشگاه کتاب نوین‌تحریر تهیه کنید